Vào ngày 15/5/2024, Công an tỉnh Hải Dương vừa ra quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can Đồng Xuân Công, sinh năm 1980, trú tại xã Kim Đính, huyện Kim Thành, tỉnh Hải Dương về hành vi nuôi, nhốt trái phép 2 cá thể hổ tại khu vực ao cá ở bãi ngoài đê Đầm Châm, thuộc xã Đại Đức, huyện Kim Thành.
Hổ là động vật hoang dã nằm trong Danh mục các loài thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm, thuộc Nhóm IB theo Nghị định 06/2019/NĐ-CP nên hành vi nuôi nhốt trái phép các loài này có thể bị phạt đến 15 năm tù.
1. Các tiêu chí để xác định động vật hoang dã và động vật nguy cấp, quý, hiếm
Động vật hoang dã và động vật nguy cấp, quý, hiếm NHÓM I bao gồm: Các loài thực vật rừng, động vật rừng có phân bố tự nhiên tại Việt Nam đang bị đe doạ tuyệt chủng nghiêm cấm khai thác, sử dụng vì mục đích thương mại, gồm: Nhóm IA: Các loài thực vật rừng, Nhóm IB: Các loài động vật rừng.
- Loài có tên trong Danh lục Đỏ IUCN hoặc Sách Đỏ Việt Nam ở bậc đe dọa từ Nguy cấp (EN) đến cực kỳ nguy cấp (CR) hoặc loài có tên trong Phụ lục I CITES.
- Loài được xác định qua nghiên cứu khoa học của Cơ quan khoa học CITES Việt Nam cho thấy quần thể loài này có nguy cơ bị đe dọa tuyệt chủng trong tự nhiên trong vòng 3 thế hệ hoặc 10 năm tới.
- Loài bị đe dọa tuyệt chủng do tác động của các hoạt động khai thác, buôn bán quá mức, nếu không có biện pháp quản lý sẽ dẫn đến nguy cơ tuyệt chủng trong thời gian 10 năm tới.
- Loài đặc hữu, có vùng phân bố hẹp trong nước với diện tích phạm vi phân bố nhỏ hơn 5000 km2.
Động vật hoang dã và động vật nguy cấp, quý, hiếm NHÓM II: Các loài thực vật rừng, động vật rừng có phân bố tự nhiên tại Việt Nam chưa bị đe dọa tuyệt chủng nhưng có nguy cơ bị đe dọa nếu không được quản lý chặt chẽ, hạn chế khai thác, sử dụng vì mục đích thương mại, gồm: Nhóm IIA: Các loài thực vật rừng; nhóm IIB: Các loài động vật rừng.
- Loài có tên trong Danh lục Đỏ IUCN hoặc Sách Đỏ Việt Nam ở bậc đe dọa từ sẽ nguy cấp (VU) trở lên hoặc loài có tên trong Phụ lục II, III CITES.
- Loài được xác định qua nghiên cứu khoa học của Cơ quan khoa học CITES Việt Nam cho thấy loài này sẽ trở thành nguy cấp.
- Các loài đặc hữu của Việt Nam như: Cheo cheo Nam Dương, Trĩ sao, Mang Trường Sơn…
2. Hành vi săn bắt thú rừng, động vật hoang dã quý hiếm sẽ bị phạt hành chính như thế nào?
Công an bắt giữ các đối tượng đang vận chuyển cá thể hổ (Ảnh: TTXVN phát).
Theo Điều 21 Nghị định 35/2019/NĐ-CP sửa đổi bởi khoản 12 Điều 1 Nghị định 07/2022/NĐ-CP:
Phạt tiền từ 1.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng đối với:
- Động vật rừng thông thường trị giá dưới 5.000.000 đồng;
- Động vật rừng thuộc Danh mục thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm Nhóm IIB trị giá dưới 3.000.000 đồng.
Phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng đối với:
- Động vật rừng thông thường trị giá từ 5.000.000 đồng đến dưới 10.000.000 đồng;
- Động vật rừng thuộc Danh mục thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm Nhóm IIB trị giá từ 3.000.000 đồng đến dưới 5.000.000 đồng.
Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 25.000.000 đồng đối với:
- Động vật rừng thông thường trị giá từ 10.000.000 đồng đến dưới 20.000.000 đồng;
- Động vật rừng thuộc Danh mục thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm Nhóm IIB trị giá từ 5.000.000 đồng đến dưới 10.000.000 đồng.
3. Truy cứu trách nhiệm hình sự về hành vi săn bắt thú rừng, động vật rừng quý hiếm
Theo Điều 234 Bộ luật Hình sự 2015 được sửa đổi bởi điểm a, điểm b khoản 57 Điều 1 Luật sửa đổi Bộ luật Hình sự 2017:
Phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 300.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm:
- Săn bắt, giết, nuôi, nhốt, tàng trữ, vận chuyển, buôn bán trái phép động vật, bộ phận cơ thể hoặc sản phẩm của động vật thuộc Danh mục thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm Nhóm IIB hoặc Phụ lục II Công ước về buôn bán quốc tế các loài động vật,
Phạt tiền từ 300.000.000 đồng đến 1.500.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 03 năm đến 07 năm:
- Săn bắt, giết, nuôi, nhốt, tàng trữ, vận chuyển, buôn bán trái phép động vật, bộ phận cơ thể hoặc sản phẩm của động vật có tổ chức, lợi dụng chức vụ, danh nghĩa cơ quan, tổ chức, sử dụng công cụ hoặc phương tiện săn bắt bị cấm, săn bắt trong khu vực bị cấm hoặc vào thời gian bị cấm, vận chuyển, buôn bán qua biên giới, thu lợi bất chính từ 200.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng…
Ví dụ trường hợp tại một tỉnh Nghệ An phát hiện 17 con hổ được nuôi nhốt trái phép tại nhà ông Nguyễn Văn Hiển (39 tuổi) và nhà bà Nguyễn Thị Định (50 tuổi, cùng ở huyện Yên Thành) và theo Điều 244 bộ luật này, người nuôi 3-7 con hổ sẽ bị phạt tiền hoặc đối diện mức án 1-5 năm tù; nuôi 8-11 cá thể đối diện mức án 5-10 năm tù. Trường hợp nuôi từ 12 con hổ trở lên đối mặt án tù 10-15 năm.
Tạm kết:
Để bảo vệ loài hổ đang đứng trước bờ vực tuyệt chủng, không chỉ cần các cơ quan chức năng xử lý mạnh tay các hành vi vi phạm pháp luật về nuôi nhốt, buôn bán, sử dụng hổ, mà mỗi chúng ta cũng cần lên tiếng, thông báo khi phát hiện các hành vi vi phạm pháp luật và mạnh mẽ tẩy chay các sản phẩm, dịch vụ sử dụng hổ.
Nguồn tin: báo Dân Việt, báo Chính phủ, Thư viện Pháp luật, Kinh tế và Dự báo.
